ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ρήτορας, έχοντας ήδη αποδείξει την ενοχή του Αριστογείτονα αναφορικά με την περιφρονητική του στάση απέναντι στους νόμους της πόλης, θίγει σε πολλά σημεία του λόγου αυτού, που αποτελεί δευτερολογία, άλλα θεωρητικότερα ζητήματα.
ΚΕΙΜΕΝΟ
Ὅτι μὲν τοίνυν καὶ ὀφείλει τῷ δημοσίῳ Ἀριστογείτων οὑτοσὶ καὶ οὐκ ἔστιν ἐπίτιμος, καὶ οἱ νόμοι διαρρήδην ἀπαγορεύουσιν μὴ ἐξεῖναι λέγειν τοῖς τοιούτοις, φανερῶς ἐπιδέδεικται, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι. δεῖ δ’ ὑμᾶς ἅπαντας μὲν ἀπείργειν καὶ κωλύειν τοὺς παρανομοῦντας, πολὺ δὲ μάλιστα τοὺς ἐν ταῖς ἀρχαῖς ὄντας καὶ τοὺς πολιτευομένους· διὰ γὰρ τούτους τὰ κοινὰ καὶ βλάπτεσθαι πέφυκεν, ἐὰν ὦσι φαῦλοι, καὶ τὰ μέγιστα πάλιν ὠφελεῖσθαι, ἐὰν ὦσιν ἐπιεικεῖς καὶ θέλωσιν ἐμμένειν τοῖς νόμοις. ὡς ἐὰν ἅπαξ δῶτε τοῖς ὑπὲρ τῶν κοινῶν ἐγχειροῦσί τι πράττειν τὸ παρανομεῖν καὶ καταφρονεῖν τῶν ὡρισμένων δικαίων, ἀναγκαῖόν ἐστιν ἅπαντας ἀπολαύειν τοὺς μετέχοντας τῆς πόλεως. ὥσπερ γὰρ τῶν ἐν ταῖς ναυσὶν ἁμαρτημάτων ἃ συμβαίνει περὶ τοὺς πλοῦς, ὅταν μὲν τῶν ναυτῶν τις ἁμάρτῃ, βραχεῖαν τὴν βλάβην ἤνεγκεν, ὅταν δ’ ὁ κυβερνήτης ἀποσφαλῇ, κοινὴν τὴν ἀτυχίαν ἅπασι τοῖς ἐμπλέουσι παρεσκεύασεν, ὡσαύτως τὰ μὲν τῶν ἰδιωτῶν ἁμαρτήματα οὐκ εἰς τὸ πλῆθος, εἰς δ’ αὐτοὺς ἤνεγκε τὰς βλάβας, τὰ δὲ τῶν ἀρχόντων καὶ πολιτευομένων εἰς ἅπαντας ἀφικνεῖται.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἐπίτιμος = ο έχων πολιτικά δικαιώματα
διαρρήδην = ρητά, κατηγορηματικά
ἀπείργω (+αιτ.) = παρεμποδίζω, απομακρύνω
πέφυκεν (απρόσ.) = είναι φυσικό, συμβαίνει
ἐπιεικής = δίκαιος, πρέπων, τίμιος
ἃπαξ = μία μόνο φορά
ἐγχειρέω -ῶ = επιχειρώ, αναλαμβάνω
δίδωμι + δτκ. + απαρ. = επιτρέπω, δίνω δικαίωμα σε κπ να...
ἀπολαύω = απολαμβάνω, έχω ωφέλεια από κτ
φέρω τήν βλάβην = προξενώ ζημιά
ἀποσφάλλω = σφάλλω, αποτυγχάνω
ἰδιώτης = απλός πολίτης
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ότι λοιπόν αυτός εδώ ο Αριστογείτων και χρωστάει στο δημόσιο και έχει χάσει τα πολιτικά του δικαιώματα, και οι νόμοι απαγορεύουν ρητά σε τέτοιους ανθρώπους να είναι δυνατό να παίρνουν το λόγο έχει φανερά αποδειχθεί, άνδρες Αθηναίοι. Και πρέπει όλοι εσείς ανεξαιρέτως να απομακρύνετε και να εμποδίζετε αυτούς που παραβιάζουν τους νόμους, και πολύ περισσότερο αυτούς που έχουν αναλάβει κάποιο αξίωμα και αυτούς που ασχολούνται με την πολιτική. Γιατί είναι φυσικό εξαιτίας τους να βλάπτεται το δημόσιο συμφέρον, αν είναι ανήθικοι, και πάλι να προσφέρονται τα μεγαλύτερα οφέλη, αν είναι δίκαιοι και θέλουν να μένουν προσηλωμένοι στους νόμους. Διότι, αν μια φορά δώσετε το δικαίωμα σε αυτούς που αναλαμβάνουν να κάνουν κάτι προς όφελος των δημοσίων πραγμάτων να παραβιάζουν τους νόμους και να περιφρονούν τους θεσπισμένους κανόνες δικαίου, αναγκαστικά όλοι όσοι συμμετέχουν στην πόλη θα ωφεληθούν. Και όπως ακριβώς αυτά από τα λάθη στα πλοία τα οποία συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, όταν κάποιος από τους ναύτες διαπράξει σφάλμα, μικρή ζημιά προξενεί, όταν όμως ο κυβερνήτης σφάλει, κοινή συμφορά προετοιμάζει σε όλους όσοι επιβαίνουν στο πλοίο, έτσι και τα λάθη των απλών πολιτών προκαλούν ζημιές όχι στους πολλούς αλλά στους ίδιους, ενώ εκείνα όσων ασκούν εξουσία και όσων ασχολούνται με την πολιτική επηρεάζουν όλους.
©Πένη Αποστολοπούλου
